Thân Kiến (Sakkāyadiṭṭhi) là gì? I. Định Nghĩa và Bản Chất của Thân Kiến Thân kiến (Pāli: Sakkāyadiṭṭhi), hay còn gọi là Hữu thân kiến, là một trong những chấp thủ sai lầm căn bản nhất trong giáo lý Phật giáo. Theo giải thích của Bhikkhu Anālayo và các bản kinh điển Pāli, Sakkāyadiṭṭhi bao gồm: SAT: hiện hữu KĀYA: thân (bao gồm cả cơ thể vật lý và nhân thân, nhân cách, cá tính) DIṬṬHI: quan kiến, cái nhìn. Thân kiến là quan niệm sai lầm cho rằng thân tâm hay các yếu tố của thân tâm – cụ thể là Ngũ uẩn (sắc, thọ, tưởng, hành, thức) – là “tôi”, “của tôi” hay “tự ngã của tôi”. Đây là nền tảng sinh ra cái nhìn về một cái tôi độc lập, cố định và có thực thể. Trong kinh điển, Thân kiến được mô tả là sự chấp thủ vào 20 quan điểm khác nhau xoay quanh Ngũ uẩn. Với mỗi uẩn, có bốn kiểu nhận thức sai lầm: Uẩn này là tôi. Tôi là chủ của uẩn này. Uẩn này là một phần của tôi. Tôi ở trong uẩn này. Những quan điểm sai lầm này hình thành từ nhận thức bản năng về “tôi” và phát triển thành một hệ thống tư tưởng định danh, tạo nên khái niệm “tự ngã”. Thân kiến nuôi dưỡng cái nhìn cố định và tham ái vào nhân thân, từ đó dẫn đến sự tái sinh và luân hồi không dứt. II. Biểu Hiện và Tác Động của Thân Kiến Nguồn gốc của các tà kiến khác: Theo kinh Phạm Võng (DN 1) và các luận giải, Thân kiến là gốc rễ sinh ra vô số quan điểm sai lầm khác nhau về thế giới và bản ngã. Không có Thân kiến, các quan điểm cực đoan hay sai lạc về sự tồn tại sẽ không khởi lên. Nhầm lẫn về nghiệp và tái sinh: Một số tỳ-khưu hiểu sai về bản chất tái sinh khi cho rằng có một cái tôi, một tâm thức trường tồn trải qua nhiều đời. Họ nghĩ rằng chính “tôi” là người nói, cảm nhận, kinh nghiệm nghiệp quả. Một số khác lại phủ nhận luôn cả nghiệp báo, cho rằng nếu không có ngã thì không thể có sự thừa kế nghiệp. Cả hai đều là biểu hiện của Thân kiến. Hiểu sai về “chúng sinh” và thế giới: Trong kinh Vajirā (SN 5.10), Tỳ-khưu-ni Vajirā giảng rằng “chúng sinh” chỉ là một danh xưng quy ước, giống như “xe ngựa” là cách gọi một tập hợp các bộ phận. Không có thực thể nào là chúng sinh trường tồn độc lập – đây là cách phá bỏ Thân kiến. Suy tư không khôn ngoan: Những suy tư như “Tôi đã từng tồn tại?”, “Tôi sẽ tồn tại trong tương lai?”, “Tôi từ đâu đến, sẽ đi về đâu?” là sản phẩm của Thân kiến. Những suy tư này dẫn đến các quan kiến sai lạc, nuôi dưỡng tà kiến và cản trở con đường giác ngộ. Không nhất thiết là tà kiến ác: Thân kiến không luôn đồng nghĩa với tà kiến theo nghĩa xấu ác. Người có Thân kiến vẫn có thể làm việc thiện, tin vào nghiệp quả, nhưng chừng nào còn chấp thủ vào tự ngã thì chừng đó vẫn bị trói buộc trong sinh tử. III. Phương Pháp Đoạn Trừ Thân Kiến Mục tiêu đoạn trừ: Đoạn trừ Thân kiến là một bước thiết yếu để nhập vào Thánh quả Dự Lưu – quả vị đầu tiên trên con đường giải thoát. Một khi Thân kiến bị cắt đứt, sáu mươi hai tà kiến khác cũng không còn phát sinh. Thời điểm đoạn trừ hoàn toàn: Khi hành giả đạt quả vị Dự Lưu (Sotāpanna), ba kiết sử đầu tiên – Thân kiến, hoài nghi, giới cấm thủ – được đoạn trừ. Từ đó, hành giả không còn rơi vào tà kiến, chắc chắn hướng về giác ngộ. Quán chiếu Ngũ uẩn vô ngã: Phương pháp chính để đoạn trừ Thân kiến là quán chiếu sâu sắc vào tính chất vô ngã của Ngũ uẩn. Cần thấy rõ rằng: Sắc không phải là tôi, không phải của tôi, không phải tự ngã của tôi. Thọ, tưởng, hành, thức cũng tương tự. Nhờ thấy rõ như vậy, hành giả không còn chấp thủ, không còn đồng hóa với bất cứ hiện tượng nào. Vượt qua tham ái, ngã mạn, kiến lập: Việc đoạn trừ Thân kiến không chỉ là quá trình lý luận mà đòi hỏi sự thực hành nhằm làm mòn mỏi và chấm dứt các tiến trình tâm lý như tham ái, ngã mạn và sự kiến lập “tôi” trong các biểu hiện ngôn ngữ và hành vi. Không chấp thủ sở hữu: Người hữu học (sekha) – những vị đã đạt Dự Lưu, Nhất Lai, Bất Lai – phải luôn tránh rơi vào thói quen xem mọi hiện tượng là “của tôi”. Chính sự buông bỏ này giúp làm yếu mòn dần ý niệm về tự ngã. #phatgiao #kinhphat #thientap #buongxa #vothuong #vonga #ducphat #ngugiacngohanhphuc #kietsu #tuymien #thankien #nghi #gioicamthu #tham #sân #si - @gptphat.com